SMOK-SKOK bajka Ludwika Wiszniewskiego

(W ciemnym borze, pomiędzy niedostępnemi bagnami, na wysokiej górze, stoi potężny zamek. W nim mieszkali kiedyś Król - Mól, Królewna - Rzewna i ich słudzy. Na zamek ten napadł raz groźny Smok-Skok. Królewnę uwięził, a króla wraz ze służbą chciał zjeść. Pochowali się przeto wszyscy, gdzie kto mógł. Dopiero przed wieczorem, kiedy już słońce miało zajść, powychodzili z ukrycia i zebrali się przed bramą zamczyska).
HALABARDNIK - (chłopisko tęgie, nos czerwony, czupryna ruda, a buciska?... ogromne, ogromne! Wchodzi ostrożnie na palcach, ogląda się boja źliwie na wszystkie strony).
- Cyt!... Czy niema tu Smoka?... Czarta - Skoka, pożeracza, obdartusa, zerwiłba?... Niema?... To dobrze, to doskonale, to pięknie! Widocznie mnie się zląkł!...
                                                                  (Wywija halabardą i śpiewa).
                                                                           Jestem Halabardnik,
                                                                           Tak mnie każdy zwie!
                                                                           Smoka się nie boję,
                                                                           Z niego sobie kpię!

                                                                           Tu - pu, tu - pu, tu - pu
                                                                           Łu - pu, cu - pu - łup!...
                                                                (Przerywa śpiew i nadsłuchuje).
                                                                                    Oj, Smok!...
(Kryje się do przewróconej beczki, która pod murami zamczyska leżała już od kilkunastu lat, pozostawiona tam po jakiejś libacji wojennej; na scenę wchodzi Hajduczek w czerwonym fraczku).
HAJDUCZEK (szeptem). Tu ktoś jest!... Słyszałem krzyk. Może to duch zjedzonego króla, ale pewniej - Smok!...
HALABARDNIK (wyskakuje z beczki). To ja, Hajduczku!
HAJDUCZEK. A, to ty?... Jak się cieszę! Myślałem, że oprócz mnie, wszystkich pożarł Smok. Okazuje się tymczasem, że najodważniejszy z Halabardników pierwszy uciekł za mury.
HALABARDNIK (obrażony). Łeb ci utnę, rozłu pię, na miazgę porąbię!...
HAJDUCZEK.    Aj, tu ktoś idzie!...
HALABARDNIK.    Pewnie Smok, uciekajmy.
                                                                           (Chowa się do beczki).
HAJDUCZEK. To ci zuch! Ja zażartowałem, a on w mysią dziurę już wlazł!
HALABARDNIK. Tak?... To ja cię nauczę, co to znaczy ze mnie żartować!
Cyt! Słyszysz?... Teraz naprawdę Smok tu biegnie.
                                   (Kryją się; na scenę wchodzi Klucznik   królewski - stary, niedołężny).
KLUCZNIK (mówi do siebie). O biedny, biedny stróżu potężnych bram! Źleś bronił zamku i jego wrót, źleś bronił króla i jego trzody- z głodu i chłodu umrzesz teraz!... Aaaa!...

Utop się! Powieś się! Daj się Smokowi rozszarpać, ciuro zaspany!
HALABARDNIK i HAJDUCZEK (już dawno wyszli z ukrycia i przedrzeźniają ruchy starego). Cha-cha-cha!
KLUCZNIK (rozgląda się).    Czy tu kto jest?...
HALABARDNIK i HAJDUCZEK (znów się kryją).
KLUCZNIK. E, zdawało ci się, niedołęgo stary! Jużeś do niczego, do niczego!...
(Kiwa się długo, co widocznie działa na niego uspokajająco; poczem klopie się po brzuszku).
No, no, uspokój się, wierny sługo, dosyć już tego łajania. W swojem życiu tyle wylałeś łez, tyle straciłeś w utrapieniu drogocennych włosów, że koniec końcem i pożałować cię trzeba... Tylko nie pojmuję, jakim sposobem do zamku wlazł Smok - Skok... Na skrzydełkach, na skrzydełkach widocznie!... Sprytna bestja!... Wpadł do zamku, szast-prast i... króla niema! Caluśkiego połknął Smok! A ty, stary, coś wtedy robił?...
HALABARDNIK i HAJDUCZEK (jak poprzednio). Uczyniłeś ze względów strategicznych odwrót, przyjacielu!
KLUCZNIK.    A, to wy?...    Zażyjcie tabaki.
(Wyjmuje z surduta tabakierkę, owiniętą w dużą czerwoną chustkę i z rozkoszą zażywa tabakę).
A teraz, moi drodzy-apsik!... pomyślmy -apsik!... jak przepędzić Smoka z zamku - apsik!!...
HALABARDNIK. Cicho, dziadu! Uspokój się! Jeszcze tu Smoka na swoje i nasze nieszczęście sprowadzisz!
HAJDUCZEK.    Cicho, dziadu! uspokój się!...
KLUCZNIK.    Apsik!
HALABARDNIK.    Łeb ci utnę...
HAJDUCZEK.    l zasolę...
KLUCZNIK.    Apsik!
HALABARDNIK.    Chryste Panie!
HAJDUCZEK.    Smok nas zje...
KLUCZNIK.    Apsik!
HALABARDNIK.    Co z nim zrobić?
HAJDUCZEK.    Tnij toporem!
KLUCZNIK.    Zaraz, zaraz... ap... ap... apsik!
(Kicha tak głośno, że omal wszystko nie poprzewracało się do góry nogami).
HALABARDNIK.    No, nareszcie skończył.

HAJDUCZEK.    Aj - aj - aj!...
(Nie zdążyli się ukryć, gdy wpada pomiędzy nich zadyszany Kucharz - królewski z. nożem w ręce).
KUCHARZ (gruby, jak baryłka od miodu). O, ratujcie, już umieram!
KLUCZNIK.    Nie pleć bredni, toć-żeś zdrów.
HALABARDNIK.   Jako tur!
KUCHARZ. Gdzie się skryję, wszędzie za mną goni Smok: do piwnicy - Smok w te tropy, ja na wieżę - a Smok tuż!...
HALABARDNIK. Nic dziwnego, przecież taki brzuszek to kąsek nielada!
KLUCZNIK. A tem bardziej, że pachnie winem!
HAJDUCZEK.    I cebulą.
HALABARDNIK.    Tęgi brzuch!
KUCHARZ. O, mój brzuch - o, mój brzuch!... Czem go ja teraz napełnię? Ani mięsa, ani miodu - wszystko pożarł Smok.
HALABARDNIK. Będziesz z mrówek piekł pasztety.
HAJDUCZEK. Albo muszki w komarowym sosie.
KLUCZNIK. A gorzałkę - rosa z kwiatów ci zastąpi.
KUCHARZ.    Schudnę wtedy.
KLUCZNIK.   Juźcić, schudniesz!
HALABARDNIK.    Będziesz cienki, jako brzoza.
HAJDUCZEK.   Jako patyk w płocie.
KUCHARZ.    Lepiej, żeby zjadł mnie Smok!
HAJDUCZEK.    Idzie już, to cię zje!

(Słychać czyjeś ciężkie kroki).
KUCHARZ. Aj - aj - aj!...
(Wszyscy chowają się, gdzie kto może, oprócz kucharza, który chce wejść do beczki, lecz się pomieścić w niej nie może).
HAJDUCZEK (z ukrycia). O, to na pewno Smok, tak ciężko stąpa.
HALABARDNIK (jak wyżej). Utnę mu łeb, utnę mu łeb!...
KLUCZNIK (jak wyżej). A ja mu oczy tabaką zasypię.
KUCHARZ (zrezygnowawszy z ukrycia). A ja te oczy zamarynuję...
(Na scenę wchodzi Rycerz, w stal zakuty, z lancą, z szablą, w hełmie, na którym powiewa pawi ogon. Wszyscy wyskakują z ukrycia).
RYCERZ. Myślicie, że ja się boję Smoka? Ani tyle!...
(Pokazuje koniec palca).

Raz, dwa!... Raz, dwa!... Mury rozwalę, Smoka zabiję.
KUCHARZ.    I ja, i ja z panem Rycerzem.
RYCERZ. Jak śmiesz, pokrywo kuchenna, odzywać się do mnie? Przeszyję cię lancą, brzuch ci szablą rozpruję!... Precz mi z drogi!
KUCHARZ.    Sługa Waszej Mości!
HALABARDNIK (do Kucharza). Szkoda, że ci Rycerz w brzuchu dziury nie zrobił!
HAJDUCZEK.    Popłynęłoby wino.
KLUCZNIK. Byśmy się rozgrzali, byśmy się popili...
RYCERZ. A ja z wami, gawiedzią, wina-bym nie pił.
HALABARDNIK.    Patrzcie go, Francuzik!
RYCERZ (maszeruje). Raz, dwa!... Raz, dwa!... Mury rozwalę, zamek zdobędę!
HALABARDNIK. Jaki zuch, a pozwolił Smokowi Króla zjeść.
RYCERZ.    Kto tu mówi?   Ja tu pan!
KUCHARZ.   Ja milczę, jak kapłon zarżnięty.
RYCERZ. Tylko mi mów! (maszeruje) Raz, dwa!... Raz, dwa!... mury rozwalę...
HALABARDNIK (przedrzeźnia). A gdy ujrzę Smoka - ucieknę...
RYCERZ.    Kto tu mówi? Ja tu pan!
KUCHARZ. Moje usta są nieme, jak ogórki w beczce.
RYCERZ (napada na Kucharza). Giń marnie!...

(Ale Kucharz już się zawczasu przewrócił).
HAJDUCZEK.    Oj, tu biegnie znowu ktoś!
KUCHARZ.    Leci Smok, leci Smok!...
RYCERZ. Tak?... Hm!... Nie mogę przecież ginąć w nierównej walce. Odchodzę, abyście nie pomyśleli, że uciekam.
(Kryje się; jednocześnie wchodzą Podskarbi i Mówca)
PODSKARBI (chudy, zgarbiony). Złota: dwie beczki, dwie skrzynie i worów pięć; srebra: trzy beczki, trzy skrzynie i worów sześć; klejnotów: szkatułek siedem - oto co pożarł Smok!... Pożarł, pochłonął i piekłu dał...
MÓWCA (zawsze zamyślony). O, tak!
PODSKARBI. Żal mi, żal - nie Króla, jego przetrawił już Smok; nie królewny - oblubienicą potwora zostanie!... Żal mi, żal - - pieniędzy!
MÓWCA.    O, tak!...
HALABARDNIK. Toć to jegomość Podskarbi i Mówca królewski!
KUCHARZ.    Witamy waszmościów!
HALABARDNIK. W szczęśliwą godzinę przybywacie. Urządzam pochód na Smoka. Tylko do kompletu was mi jeszcze brakowało!...
KUCHARZ.   Zamiast z głodu - lepiej w rycerskim umrzeć boju.

PODSKARBI.    O słusznie! Bardzo słusznie!
MÓWCA.    Słusznie...
RYCERZ (wychodzi z ukrycia). Kto tu mówi? Ja tu pan! (maszeruje). Raz, dwa! Raz, dwa! Bramę wywalę...
HALABARDNIK.    Smoka zabiję!...
MÓWCA.    Błogosławię!...
HALABARDNIK.    Komu?
MÓWCA (bojaźliwie). Już nie, już nie!...
PODSKARBI. Idźcie i czyńcie, co dyktuje święta sprawa. Nie pozwólcie poczwarze trwonić krwawicę naszą. Król umarł, przeto skarby jego są obecnie naszemi.
MÓWCA.    O, tak!
HAJDUCZEK.    Czy słyszycie?
(Słychać czyjeś ciężkie kroki i sapanie).
HALABARDNIK.   Ktoś tu idzie.

MÓWCA.    Ach!...
(Mdleje).
PODSKARBI (załamuje ręce, krzyczy). Ratunku! pomocy!
RYCERZ. Raz, dwa! Raz, dwa! Nie krzycz, ja cię obronię.
HALABARDNIK.    I ja!
(Staje w pozycji obronnej).
RYCERZ. Halabardniku, ty pierwszy stań. Twój topór cięższy od mej lancy. (Cofa się i staje za Halabardnikiem). Śmiertelniejszy Smokowi zadasz cios!
HALABARDNIK. Tobie, Rycerzu, pierwszeństwo. Ja cię okradać z listków wawrzynu nie mogę.
(Staje za Rycerzem).
RYCERZ.    Stój, głupcze! Ja za tobą stanę.

(Cofa się).
HALABARDNIK. Co widzę, Rycerzu, łydki ci drżą?
RYCERZ. Jaka obelga! Krwi, krwi!...
(Wchodzi, a właściwiej wtacza się król; jest okrągły i rumiany, jak pączek w maśle, na ramionach dźwiga płaszcz, srebrem szyty, a na głowie wysoką koronę; w jednej ręce trzyma berło, a w drugiej olbrzymi miecz, który ciągnie za sobą, a który brzęczy jakby był z blachy).
KRÓL. Nie trzeba krwi - wina pragnę!

HALABARDNIK.    Tak, to on.
(Wchodzi paź i wszystkim pokolei grzecznie    się kłania).
KRÓL. A więc zebraliśmy się tu wszyscy -że też nikogo z was Smok nie połknął!
PAŹ (jak każdy paź: młody i smutny; śpiewa, brzdąkając na gitarze).
                                                                  Jak pąki róż, Co kwitną w wazonie
                                                                  I więdną już - Bo słońce zbyt płonie -
                                                                  Tak miłość twą, Paziku rumiany,
                                                                  Złe losy gną -n szczęścia rozwiany!...
KRÓL.    Śpiew pogrzebowy.
HALABARDNIK. Toć dziedziczkę jego serca Smok uwięził!
KRÓL. Czemu, paziku rumiany, zamiast bronić Królewny kiepskie wiersze układasz?
PAŹ. Gdy Smok na zamek napadł, jam kwiaty dla Królewny rwał; lecz teraz dajcie mi miecz sam pójdę na Smoka.

[książka w posiadaniu Joanny i Piotra Wiadernych oraz G.G. - G. G. marzec 2003 / sierpień 2017]